ناصر فکوهی یکی دیگر از سخنرانان این همایش بود که درباره فرش گفت: من می‌توانم فرش را از حوزه تخصصی خودم و هویت فرهنگی مطرح کنم. هر بار که بحث فرش می‌شود همه مسئله هویت قومی و محلی را مطرح می‌کنند. هنر فرش که یکی از هنرهایی است که ما به آن هنر بافته می‌گوییم، در ایران متفاوت است و در فرهنگ‌های مختلف در سطح جهان وجود دارد. این هنر در ایران قدمت چند هزار ساله دارد.

این جامعه شناس ادامه داد: پهنه‌ای که ما از آن صحبت می‌کنیم در اصطلاح فرهنگ شناسی پهنه فرهنگ ایرانی گفته می‌شود که از شمال هند تا بین‌النهرین، از قفقاز تا خلیج فارس وجود دارد و لزوما به ایران سیاسی ربطی ندارد. دو مفهوم سیستم بافت به عنوان زبان یا انباشت حافظه و انتقال فرهنگ و مفهوم دیگر بازنمود، خوانش و تحلیلی که می‌توانیم از سیستم فرش به عنوان تکثر فرهنگی داشته باشیم، قابل اهمیت هستند.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان کرد: شیوه خوانش حتی در سخت‌ترین نوشتارها سیستمی است که می‌توان کم و بیش آن را خواند اما در سیستم‌های غیرنوشتاری مثل فرش آیا می‌توان آن را به عنوان یک متن در نظر گرفته و رمز گشایی کرد. تاریخی که در طرح‌ها و رنگ‌ها وجود دارد را خواند؟ بنابراین باید به دنبال یک کار متفاوت رفت. کاری که ما آن را انجام نداده‌ایم. این کار پروژه عظیمی است زیرا خوانش تاریخی ما است که آن‌را بافته‌اند. داستان عواطف، ‌غم‌ها و شادی‌ها است.

فکوهی افزود: فرش به عنوان رسانه دارای قدرت فیزیکی پایدار است که در درون آن انباشته شده، بنابراین سیستم دانش کار دشواری است. البته این کار روی تمدن آمریکای لاتین و سیستم  بافته‌های آن‌ها که فرش نیست، شروع شده است. حتی رو سیستم ساخت جواهر و معماری نیز انجام می‌شود. از طرفی فرش تنها نظامی نیست که انباشت فرهنگی داشته باشد. ما در این زمینه شعر، موسیقی، نظام ضرب‌اهنگی دیداری مثل رقص و گرافیک را هم داشته‌ایم.

این جامعه شناس بیان کرد: سیستم قومیت ملی که در فرهنگ ما وجود دارد، خودش را به فرش منتقل کرده است که جنبه هویتی دارد و کاملا متکثر است. همانقدر که شمال با جنوب متفاوت است، فرش‌های ما نیز متفاوت هستند و این تکثر موجب از هم پاشیدگی عمومی نشده است. از طرفی هر ایرانی می‌تواند این تفاوت را تشخیص دهد و با آن رابطه برقرار کند.

او گفت: حفظ، مارا وارد رویکرد حوزه‌ای می‌کند که اهمیت خاصی دارد. نگهداری فرش در حوزه حفظ خاطره جمعی قرار دارد. اما آیا باید نگاه ما به فرهنگ، نگاه موزه‌ای باشد؟ زمانی که ما قابلیت هویتی خودمان را به دلایلی از دست دادیم، فرش آن‌را از دست نداده پس یک هویت پتانسیل ساز است و نیاز به سیاست‌های بالادستی دارد که من نمی‌بینم چندان اجرا شود. این موضوع گرایش به اشرافی شدن فرش دستباف و کنار رفتن آن به سود فرش ماشینی دارد و اگر این اتفاق بی‌افتد سیستم هویتی فرش ایران به نابودی رفته است.

فکوهی اظهار کرد: هیچ دلیلی ندارد از کپی رایت دفاع نکنیم و اجازه دهیم فرش دستباف جز ایران در جای دیگری تولید شود. مگر آن‌که زیر نظر کشور خودمان باشد. از طرفی اشرافی کردن فرش دستباف و افزایش قیمت، سیستم هویتی فرش را از بین می برد و ما تا ۱۰۰ سال آینده نمی‌توانیم از فرش ایرانی دفاع کنیم.

منبع:خبرگزاری عصرایران